درک معنوی توحید :
برای شناخت توحید حفظ عقل به معنای کلی کافی نیست عقل سلیم و سپس عشق لازم است . انسان نمی تواند به کنه توحید ذات دست پیدا کندو نباید در اموری که مربوط به ذات است فکر کنیم .
از حضرت امام صادق ( علیه السلام ) پرسیدند:
« هرکس در خدا بیندیشد چگونه است ؟فرمودند: هلاک گردد »
اگر به آن چه از اسلام شنیده ایم (علم ظاهری )عمل کنیم خداوند با فضل خود ( شاید ذره ای ) درک توحید را عطا کنند (علم باطنی) .
توحید افعال : یعنی هرفعلی را از خدا بدانیم و تمام کارهایمان برای خدا باشد ، لاحولَ ولاقوّه الّا بِالله .
توحید صفات : تمام صفات خوب را از خداوند بدانیم و از خدا بخواهیم تمام صفات الهی در ما جایگزین شود که آن هم شاید ذره ای موفق شویم آن وقت عبد می شویم ،لا اِلهَ الّاالله .
توحید عبادت : یعنی تمام وجودمان تسلیم و عبد خداوند می شود ، این عبادت خالصانه می شود .
انواع توحید را بشناسیم و عبد واقعی پروردگار باشیم .
نسبت به ربّمان تواضع داشته باشیم و همه اعمالی که باعث خشنودی خدای تعالی باشد انجام دهیم و هرچه شنیدیم که طبق حکم خداوند است ، به آن عمل کنیم .
صفت رحمانیت خداوند همه اشخاص و موجودات را در برگرفته است ، باید شامل صفت رحیمیت شویم .
صفات رحمانی خداوند به تمام موجودات می رسد و صفت رحیمیت به عبد مؤمن .
اگر توحید حقیقی بوجود آمد همه اعمالمان خواه ناخواه درست خواهد شد و تحت تأثیر آن قرار خواهد گرفت .
اگر جلو یک آینه بایستیم عکس روبروی آینه را صورت مرآتیه گویند کل عالم تجلس خداوند یکتاست و بس . مثال دیگر مانند آفتاب و خورشید . آفتاب حتی یک لحظه بدون خورشید موجود نمی تواند باشد . پس چون خورشید است آفتاب هم هست که مرتبه نازله وجود خورشید است . کل عالم همین گونه ا ست . با خدا می شنویم ، با خدا می بینیم و غیره . بهترین راه برای رسیدن به حق تعالی درک فقر خودمان است در مقابل علی اعلی ، و اینکه بفهمیم هرچه داریم از او داریم . « مُوتُوا قَبْلَ اَنْ تَمُوتُوا » بمیرید قبل از این که میرانده شوید .
رسد آدمی به جائی که به جز خدا نبیند و لا اله الا الله تبدی شود به لااله الا هو ، که هر کجا تماشا کنیم او را ببینیم و بس . کل عالم خیال است و آن چه می ماند ذات بی همتا و اصیل باری تعالی است .
دور است سر آب در این بادیه هشدار تا غول بیابان نفریبد به سرایت
قرآن کریم دنیا را سراب می داند یعنی وجود خیالی . آنان که کافرند اعمالشان مانند سراب است . ایمان ندارد ، بیمارستان می سازد اما ایمان ندارد. پول هنگفتی به مستحق داده است و غیره . پس از مردن می بیند هیچ کاری نکرده است . این همان مفهوم سراب است
از چه کسی می ترسیم ؟ فقط باید از خدا ترسید و بس .
برای درک توحید باید به چهار مورد توجه شود . توحید افعال ، صفات ، ذات و بعد از سه توحید، به توحید عبادت می رسیم . البته به کنه ذات نمی توانیم پی ببریم و با عشق ، به توحید عبادت می رسیم .
اگر شخص مریض در نیمه شب ، یک یا الله بگوید ( خالصانه ) و به یاد خداوند بوده ، شاید برابر شخص سالمی است که تمام نافله شب را انجام داده .
اگر وحدت بین مسلمانها از بین رفت ، آن موقع دشمن غلبه می کند .(توحید ووحدت درهمه حال)
علم الهی علمی است عملی ، که خداوند را بشناسی ، یعنی درک توحید .
خصلت انسان خدایی است و صفات خود را با جوشن کبیر بسنجیم .
خداوند را یاد کنید تا شما را یاد کنند [ اسماء الحسنی ، در جوشن کبیر ، اسمهای خداوند هستند ] اگر اینگونه شدیم خداوند ما را مسلمان از دنیا می برند و مغفرت شاملمان می شود انشاء الله .