بسم اللّه الرّحمن الرّحیم
سوره مبارکه بقره
(آیات ۱تا ۱۴۱)
جزء۱
فضیلت سوره مبارکه بقره:
پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله و سلم):
هر که این سوره را با جان و دل تلاوت کند؛درود و رحمت خدا بر اوست و پاداش مرزبانان و فداکاران در راه خدا به او ارزانی می شود.[۱]
فهرست سوره مبارکه بقره
شماره آیه |
فهرست عربی |
فهرست اخلاقی |
۱ |
الم |
————— |
۲ |
للمُتَّقیِنَ |
نور قرآن به متقین می رسد |
۳ |
الغَیبِ،الصَّلوه،یُنفِقُونَ |
یقیین به آنچه از طرف خداوند نازل شده |
۴ |
یُؤمِنُونَ،یُوقِنُونَ |
یقین به آنچه از طرف خداوند نازل شده |
۵ |
المُفلِحُونَ |
رستگاران عاقبت به خیر هستند |
۶ |
انذار |
مریض باطنی حق پذیر نیست |
۷ |
خَتَمَ |
قلب مهر خورده دچار عذاب عظیم است |
۸ |
وَمَاهُم بِمُؤمِنینَ |
ایمان ظاهری |
۹ |
وَمَایَخدَعُونَ اِلَّا اَنفُسَهُم |
نیرنگ به خود بر اثر جهل |
۱۰ |
فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ |
کذب باعث عذاب الیم و بیماری قلب ماست |
۱۱-۱۲ |
نَحنُ مُصلِحُونَ |
تابع فساد گران مدعی اصلاحی نباشیم |
۱۳ |
لَایَعقِلُونَ |
حجاب علم باعث حجاب عقل می شود |
۱۴ |
مُستَهزِؤُنَ |
مسخره کردن خود نه مؤمنان (نفاق) |
۱۵ |
یَستَهزِئُ بِهِم |
مکافات عمل استهزاء |
۱۶ |
الضَّلالَه-تِجَارَه |
معامله زیان بار به خاطر گمراهی |
۱۷ |
لَایُبصِرونَ |
عدم درک بصیرت به علت نفاق ونور نداشتن اعمال |
۱۸ |
عُمیٌ |
یکی نبودن قول وفعل باعث کور محشور شدن می شود |
۱۹ |
وَاللهُ مُحیطٌ بِا لکَافِرینَ |
بی ارزشی کار خیر همراه با منکر |
۲۰ |
البَرقُ |
سقوط آنی است |
۲۱ |
اعبُدوُا |
عباد کننده همیشگی و حقیقی باشیم |
۲۲ |
رِزقاً لَکُم |
قدرشناس نعمت الهی |
۲۳ |
رَیبٍ |
عدم شک درباره نزول قرآن |
شماره آیه |
فهرست عربی |
فهرست اخلاقی |
|
۲۴ |
وقودها الناس والحجاره |
آرامش نداشتن در زندگی یعنی در عذاب بودن |
|
۲۵ |
عملوا الصالحات |
بنده مطیع خداوند باشیم |
|
۲۶ |
یَضرِبُ مَثَلاً |
مثل،وسیله برای هدایت مؤمنان وگمراهی کافران |
|
۲۷ |
یَنقِضُونَ عَهدَ اللهِ |
شکستن پیمان الهی با انجام گناه |
|
۲۸ |
فَاَحیَاکُم |
صفای روح با تزکیه نفس |
|
۲۹ع |
سَبعَ السَّمَوَات |
درک آیات متشابه بسیار مشکل است |
|
۳۰ |
خلیفه |
خلیفه خدا مراقبه شدید دارد |
|
۳۱ |
عَلَّمَ الاَسمَاءَ کُلَّهَا |
تجلی اسماء الهی در بندگان |
|
۳۲ |
لاَعِلمَ لَنَا |
انسان مختار مسجود ملائک نشد |
|
۳۳ |
تُبدُونَ_تَکتُمُونَ |
با مراقبه،محاسبه،مشارطه،معاتبه اسما را درخود پیاده کنیم |
|
۳۴ |
مستکبر |
تکبروغروردرمقابل خداوند |
|
۳۵ |
لاَتَقرَبَا |
به قرب نمی رسید مگر از طریق انجام نوافل |
|
۳۶ع |
اهبِطُوا |
سقوط در اثر نافرمانی پروردگار |
|
۳۷ |
فَتَابَ عَلَیهِ |
بخشش خداوند به شرط توبه |
|
۳۸ |
تَبِعَ هُدایَ |
راه کمال به انسان یاد داده شده |
|
۳۹ |
کَذَّبُوا بِآیِاتِنَا |
درخت ممنوعه ما،یعنی تکذیب ونافرمانی حکم خداوند |
|
۴۰ |
أوفُوا بِعَهدِی أوفِ بِعَهدِکُم |
خداوند جبران کننده کامل کارهایمان |
|
۴۱ |
فَاتَّقُونَ |
مستحبات کامل کننده واجبات |
|
۴۲ |
وَتَکتُمُوا الحَقَّ |
کتمان حق به خاطر اطاعت از هوای دل |
|
۴۳ |
الصَّلَوه،الزَّکَوه،وَ ارکَعُوا |
نماز پیوند با خدا،زکات باطنی،دوستی تنها با موحدین |
|
۴۴ |
وَ تَنسَونَ |
توجه به عیوب خودمان |
|
۴۵ |
الصَّبرَ_الصَّلوه |
یاری جستن ازخداوند به وسیله صبر |
|
۴۶ |
مُلَاقُوا |
انجام کل اعمال بانیت الهی باشد |
|
۴۷ |
نِعمَتی |
نعمت سیعه بودن |
|
۴۸ |
شَفَاعَه |
عالم بی عمل مورد شفاعت قرار نمی گیرد |
|
۴۹ |
بَلَآءٌ |
آزمایش های الهی |
|
۵۰ |
فَاَنجَینَکُم |
نجات بندگان تنها به دست خداوند |
|
۵۲ |
عَفَونَا عَنکُم |
بخشش به شرط توبه نصوح |
|
۵۳ |
الفُرقَان |
اطاعت از ولی خدا |
|
۵۴ |
فتوبوا الی بارئکم |
بازگشت به سوی پروردگار و اطاعت دستورات الهی |
|
۵۵ |
فَأَخَذَتکُم الصَّاعِقَهُ |
لجاجت باعث عذاب الهی می شود |
|
۵۶ |
بَعَثنَاکُم مِّن بَعدِ مَوتِکُم |
آماده کردن دل برای نشاندن نهال |
|
۵۷ |
وَمَاظَلَمُونَا وَ لَکِن کَانُواانفُسَهُم یَظلِمُونَ |
انسان خود باعث از دست دادن نعمت می شود |
|
۵۸ |
فَکُلُوا –وَادخُلوا البَابَ سُجَّداً |
استفاده از نعمات دنیا برای عبادت و نجوا باپروردگار |
|
۵۹ع |
فَبَدَّلَ الَّذیِنَ ظَلَمُوا قَولاً غَیرَ الَّذی قیِلَ لَهُم |
تغییر سخن خداوند منجر به عذاب الهی می شود |
|
۶۰ |
وَإذ إستَسقی مُوسی لِقَومِهِ |
نیاز به یاری رهبری عادل و آگاه به باطن دین |
|
۶۱ع |
أتَستَبدِلُوُنَ الَّذِی هُوَ أَدنَی |
مصلحت هر بنده ای راخداوند می داند |
|
۶۲ |
لاَخَوفٌ عَلَیهِم وَ لاَهُم یَحزَنُونَ |
عشق به حکم خداوند چشم می گوید |
|
۶۳ |
خُذُوا مَا آتَینَاکُم بِقُوَهٍ |
حفظ نعمت الهی بعد ا زبرطرف شدن مشکل |
|
۶۴ |
فَلَولاَ فَضلُ اللهِ عَلَیکُم وَ رَحمَتُهُ |
مهلت دوباره برای جبران گناهان |
|
۶۵ |
الَّذیِنَ اعتَدَوا مِنکُم |
ناراحتی روح هنگام برخورد با انسان آلوده |
|
۶۶ |
فَجَعلنَاهَا نَکَالاً |
عبرت از اهل السبت |
|
۶۷ |
إنَّ اللهَ یَأمُرُکُم |
نداشتن شبهه وتابع مطلق احکام الهی بودن |
|
۶۸ |
فَافعَلُوا مَا تُؤمَروُنَ |
سالک زیرک مسائل شبهه ناک نمی پرسد |
|
۶۹ |
یُبَیِّن لَّنَا |
بعد از روشن شدن حقیقت تسلیم باشید |
|
۷۰ |
قَالُوا ادعُ لَنَا رَبَّکَ یُبَیِّن لَّنَا مَا هِیَ |
باسئوالات بیجا اولیاءخدا رااذیت نکنید |
|
۷۴ |
قَسَت قُلُوبُکُم |
چون و چرا دراحکام الهی نداشته باشید |
|
۷۵ |
یَحرِفُونَه مِن بَعدِ مَا عَقَلُوه |
نظر خود رادخیل ندادن در امور دینی |
|
۷۶ |
إذا خَلا بَعضُهُم إلی بَعضٍ |
ملاک دوستی ،نیت خیر همراه با شریعت |
|
شماره آیه |
فهرست عربی |
فهرست اخلاقی |
۷۷ |
یَعلِنُونَ |
آگاهی خداوند از نیت بندگان |
۷۸ |
یَظُنُّونَ |
فکر وخیال واهی بندگان |
۷۹ |
ثمنا قلیلا |
به دست آوردن بهای اندک در مقابل نا دیده گرفتن دستورات و امانت الهی |
۸۲ع |
عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ |
همه چیز باخم:کارهای خیز،عمل صالح و اخلاق نیکو |
۸۳ |
وَالیَتَمَی وَالمَسَاکِین |
احسان صحیح نسبت به فقیران ویتیمان |
۸۵ |
تَظهرون علیهم بالاثم و العدوان |
برخورد برادرانه نسبت به مهاجرین |
۸۶ع
|
اولئک الَّذینَ اشتَروا الحیاهَ الدنیابِالاخرهَ |
مؤمن زیرک آخرت را به دنیا نمی فروشد |
۸۷ |
افکلما جاءکم رسول بما لا تهوی انفسکم استکبرتم |
مخالف باحکمی که خلاف دل است |
۸۸ |
قلیلا ما یؤمنون |
اهل ایمان واقعی کم هستند |
۸۹ |
فَلَمَّا جَاءَهُم مَّا عَرَفُوا کَفَروا بِهِ |
با.جود انتظار،هوایدل باعث می شود که دین کامل رانپذیریم |
۹۰ |
بَغیاً |
یکی از خطرناک ترین خصلت های رذیله رشک و حسد است |
۹۱ |
یَکفُروُنَ بِمَا وَرَاءَهُ |
مهر دنیا رابه دل داشتن یک نوع گوساله پرستی است |
۹۳ |
فِی قُلُوبِهِمُ العِجلَ |
هرکه حکم خدارا زمین گذارد حکم شیطان را می پذیرد |
۹۴ |
فَتَمَنَّوا المَوتَ إن کُنتُم صَادِقینَ |
با عمل درست و خدایی ؛خوب و آرام جان به جان آفرین بدهیم |
۹۶ع |
لَو یُعَمَّرُ اَلفَ سِنَهٍ |
عمر طولانی همراه بااعمال الهی |
۹۷ |
هُدیً وَ بُشرَی لِلمُؤمِنینَ |
برای رسیدن به یقین اعمال خالصانه لازم است |
۱۰۰ |
عَاهَدوا عَهدا نَّبَذَهُ فَریقٌ مِّنهُم |
ایمان زبانی باعث شکستن عهد و پیمان می شود |
۱۰۱ |
مُصَدّقٌ |
اسلام ،ادیان قبل را تأیید می کند |
۱۰۲-۱۰۳ع |
مَا یُفرِّقُونَ بِهِ بَینَ المَرءِ وَ زَوجِهِ |
روح قوی هیچ سِحری در آن ا ثر ندارد |
۱۰۷ |
وَ مَالَکُم مِّن دونِ اللهِ مِن وَلِّیٍ وَ لاَنَصیرٍ |
درک ذلت و حقارت در مقابل خالق |
شماره آیه |
فهرست عربی |
فهرست اخلاقی |
۱۰۸ |
وَ مَن یَتَبَدَّلِ الکُفرَبِا لایمَانِ فَقَد ضَلَّ سَوَآءَ |
مسلمان و اقعی بهانه گیر نمی باشد |
۱۰۹ |
وَ اصفَحُوا |
تحت تأثیر اخل کتاب قرار نگرفتن،با آگاهی و عمل به اسلام ناب |
۱۱۰ |
وَ مَاتُقَدِّمُوا لِأَنفُسِکُم مِّن خَیرٍ تَجِدُوهُ عِندَاللهِ |
هر کاری که در راه خداوند انجام میدهیم برایمان باقی می ماند |
۱۱۱ |
قُل هَاتُوا بُرهَانَکُم |
ادعای تنها کافی نیست |
۱۱۲ع |
وَ هُوَ مُحسِنٌ |
کار نیکو همراه با آرامش الهی |
۱۱۴ |
وَمَن أَظلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَاجِدَاللهِ |
نگه داشتن حرمت مسجد |
۱۱۵ |
فَأَینَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجهُ اللهِ |
دل پاک از گناه، متوجه خداست |
۱۱۸ |
تَشَابَهَت قُلُوبُهُم |
به دنبال یافتن علل احکام نباشیم |
۱۱۹ |
وَ لَاتُسئَلُ عَن أَصحَبِ الجَحِیِمِ |
یاد گرفتن صحیح مراحل امر به معروف و نهی از منکر |
۱۲۰ |
إنَّ هُدَیَ اللهِ هُوَ الهُدَی |
تحت تأثیر افراد غیر خدایی قرار نگیریم |
۱۲۱ع |
حَقَّ تََِلَاوَتِهِ |
به جای آوردن حق قرآن کریم باعمل به آن |
۱۲۲ |
أنعَمتُ عَلَیکُم |
یاد آوری و فراموش نکردن نعمات الهی |
۱۲۳ |
لَاتَجزیِ نَفسٌ عَن نَّفسٍ شَیئاً |
به خاطر دیگران مرتکب خطا و گناه نشویم |
۱۲۴ |
لایَنَالُ عَهدِی الظَّالِمِینَ |
باشک در آزمایش های الهی به خودمان ظلم می کنیم |
۱۲۵ |
أن طَهِّرا بَیتِیَ الطآئِفِینَ |
عبد واقعی از حج باطنی نیز بهره مند است |
۱۲۶ |
مَن اَمَنَ مِنهُم ِباللهِ وَ الیَومِ الآخِرِ |
برای بندگان خاص در عالم برزخ کمال هم هست |
۱۲۸-۱۲۷ |
رَبَّنَا وَ اجعَلنَامُسلِمَینِ لَکَ |
بندگی و اقعی کردن ثمره اش قلبی سلیم است |
۱۲۹ع |
یُزَکّیهِم |
شخص حکیم حرف ها و کارهایش خدایی است |
۱۳۰ |
مَن سَفِهَ نَفسَهُ |
اگر حماقت نباشد ،خردمندیِ حکیمانه است |
۱۳۱ |
اَسلَمتُ |
مقام تسلیم در عمل مشخص می شود |
۱۳۲ |
فَلاتَمُوتُنَّ اِلَّا وَ اَنتُم مُسلِمُونَ |
مراقبه همیشگی |
۱۳۳ |
قَالوا نَعبُد اِلهَکَ |
در راه بندگی، اطاعت از انسان کامل |
۱۳۴ |
وَ لاتَسئَلوُنَ عَمَّا کَانُوا یَعمَلوُنَ |
در مقابل دیگران تاحدودی مسئول هستیم |
۱۳۵ |
مَاکَانَ مِنَ المُشرِکِینَ |
دین اسلام ستوده است |
۱۳۶ |
لانُفَرِّقُ |
با بقیه ادیان برخوردی طبق اسلام ناب داشته باشیم |
۱۳۷ |
فَسَیَکفیِکَهُمُ اللهُ |
اخلاق ناب محمدی دیگر مسلمانان راجذب می کند |
۱۳۸ |
صِبغَه اللهِ |
بهترین رنگها رنگ ایمان است |
۱۳۹ |
وَ لَنَا اَعمَا لُنَا وَ لَکُم اَعمَالُکُم |
تحمیل عقیده نکنید |
۱۴۰ |
قُل ءَاَنتُم أَعلَم أم اللهُ |
باافرادغیر منطقی مجادله نکنیم |
۱۴۱ع |
لَهَامَاکَسَبَت وَ لَکُم مَا کَسَبتُم |
کارهر کس به خودش مربوط است |
ع:علامت رکوع است
[۱] مجمع البیان –ج۱،ص ۸۷